معمولا دید افراد مختلف نسبت به زندگی فرق می کنند عده ای بسیار خوشبین و مثبت نگر هستند و عده ای بسیار نا امید یأس و تیرگی دنیای این افراد را در بر گرفته همه رفتارهای اطرافیان را حمل بر سوء می کنند و کینه ها به دل می گیرند این افراد در نظر دیگران اشخاصی بسیار ضعیف و نفرت انگیز جلوه خواهند کرد که به مرور تمامی دوستان خود را از دست خواهند داد چرا که همه انسان ها در نوع خود با مشکلاتی رو به رو هستند دیگر تحمل صحبت های یأس آفرین و منفی دیگران را ندارند.
مثبت اندیشی همان خوش بینی و تفأل خیر به خداوند و جهان و دیگر انسان ها است. زیرا از نظر روایات اسلامی سوءظن تنها در مورد رفتار دیگران تحقق نمی یابد بلکه هر بدگمانی به خدا و مخلوق خدا به نحوی که به شکل اعتقاد قلبی درآید و اعتقاد و گفتار و رفتار انسان بر اساس آن شکل بگیرد، سوءظن محسوب می شود.
مثبت نگری در قرآن
همه ما ممکن است در برخوردهای اجتماعی خود نسبت به رفتارهای دیگران پیشداوری هایی انجام بدهیم که بعد از مدتی به عدم درستی آن پی ببریم یا گاهی در زندگی با افرادی مواجه شویم که بدون تجربه مستقیمی نسبت به برخورد با دیگران درباره آنها قضاوت هایی می کنند یا نسبت خاصی به آنها می دهند.
این گونه داوری ها می تواند بر روابط فرد با اعضای خانواده یا دوستان یا اهالی شهر تأثیر منفی داشته باشد و مشکلاتی در روابط آنها ایجاد کند که پیامدهای آن بسیار گسترده است و شاید به آسیب های روانی، آزار دیگران و حتی ضرب و جرح و قتل منجر شود. مثلاً برادران حضرت یوسف(علیه السلام) ابتدا به پدر خود و یوسف نگرش منفی نداشتند ولی بعد احساس کردند که یوسف محبوبیت بیشتری نزد پدر دارد و انگیزه نزدیک تر شدن به پدر، باعث شد که نگرش آنها به پدر و یوسف تغییر یابد و گفتند ما پدرمان را در گمراهی آشکاری می بینیم و تصمیم گرفتند که یوسف را بکشند یا او را در سرزمین دوری بیفکنند تا توجه پدر به آنها معطوف شود.
نمونه های آینده نگری مثبت در قرآن
« وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ » (الانبیاء آیه 105)؛ و به راستی در زبور پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد.
« إِنَّ الأَرْضَ لِلّهِ یُورِثُهَا مَن یَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ » (اعراف 128) ؛ که زمین از آن خداست، آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد، می دهد و فرجام (نیک ) برای پرهیزکاران است.
« وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ » ؛ و می خواهیم بر کسانی که در زمین، فرودست شدند، منّت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم] گردانیم و ایشان را وارث زمین کنیم.
« وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ ...وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا وَمَن کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ » (سوره نور آیه 55) ؛ خدا به کسانی از شما که ایمان آورده و کار های شایسته کرده اند، وعده داده است که حتماً آنان را در زمین، جانشینِ [خود] قرار دهد ... و آن دینی را که برای ایشان پسندیده است، به سودشان مستقر کند و بیمشان را به ایمنی مبدل گرداند.
نباید فکر کنیم که این آیات وعده هایی دور و دراز است و سطحی از آن بگذریم و گمان کنیم کو تا زمین به اهل ایمان برسد اگر کسی به وعده های خداوند ایمان داشته باشد و تقوا پیشه کند باید بداند که هم اکنون او هم از مصادیق وارثان زمین است و عاقبت به خیری در انتظار اوست.