تفکر مثبت
ارائه ی آموزش های رایگان روزانه در حوزه تفکر مثبت نگر و پیشرفت شخصیتفکر مثبت
ارائه ی آموزش های رایگان روزانه در حوزه تفکر مثبت نگر و پیشرفت شخصیرویژگی افرادی که عزت نفس پایینی دارند چیست
چطور تشخیص دهیم عزت نفسمان پایین است؟
1) انتقاد زیاد از دیگران و قضاوت‌های افراطی: از ویژگی افراد با عزت نفس پایین این است که این افراد معمولاً روی همه یک عیب و ایرادی می‌گذارند. مثلاً در یک عروسی به لباس همه یک گیری می‌دهند. مدام در حال گله، شکایت، غر، اندوه و بهانه‌جویی هستند. قضاوت‌های تند و سیاه‌سفید دارند. مثلاً می گوید: «همه گرگ‌اند! به برادر خودت هم رحم نکن!»
کافی است دوستی که 10 سال به آن ها خدمت ارائه می‌داده یک اشتباه کند تا کلاً او را کنار بگذارند. از نگاه این افراد همه دزدند، همه گرگند، همه بی‌شعورند، اکثراً هم نمی فهمند! مدام دارد برچسب می‌زند، قضاوت می‌کند و انتقاد می‌کند.
2) برداشت منفی از همه رفتارها و بدبینی: معمولاً بدترین حالت ممکن را در نظر می‌گیرند. مثلاً به دوستش زنگ می‌زند و طرف جواب نمی‌دهد. حالا می‌گوید: «بیا! می دونم جواب همه رو میده ها! نمی دونم با من چه مشکلی داره!» حالا ممکن است طرف الآن گوشی‌اش را ندیده. اما این‌گونه افراد معمولاً بدبین هستند و حالات منفی را برداشت می‌کند. حتی ممکن است کسی از آنها تعریف کند و فکر کنند طرف دارد مسخره‌شان می‌کند! پس بدترین حالت را در رفتارها و حرف دیگران برداشت می‌کنند و به نیت اکثر افراد شک دارند.
3) مقایسه دائمی خود با دیگران: ویژگی افراد با عزت نفس پایین می‌تواند این باشد که حتی مقایسه‌های بی‌ربط انجام می‌دهند! مثلاً نجار است اما خودش را با خیاط‌ها مقایسه می‌کند! و در همه‌جا در حال محاسبه است: «خب این چقدر درمیاره؟!» ماشینش را با ماشین دیگران، خانه‌اش را با خانه دیگران و کلاً خودش را با دیگران دائم مقایسه می‌کند. چه در فامیل چه در محیط کار.
حتی طرف خودش را با بچه‌اش مقایسه می‌کند! وقتی آدمی از بچه اش تعریف می‌کند نمی‌تواند تحمل‌کند و می‌گوید: «خب می دونی من چه امکاناتی به این دادم؟! این امکانات رو به من می‌دادن الآن بیل گیتس شده بودم والا!» پس معیار خوشبختی و بدبختی‌اش همین می‌شود که نسبت به دیگران پول کمتری دارد یا بیشتر؟ سفر خارجی بیشتری رفته یا کمتر؟
4) طلبکار بودن و افراط‌وتفریط در استفاده از قدرت: به یک گارسن در رستوران هم دوست داره یک اُرد و دستور اضافه‌ای بدهد! قدرت در دست افراد دارای عزت نفس پایین مثل یک چاقو در دست بچه است. کمی که پُستش بالا برود پایین‌دستی‌ها را اذیت می‌کند! یا مثلاً ظهر با همسرش دعوا می‌کند و فحش می‌دهد، شب می‌آید یک‌هو مهربان می‌شود! یا از این‌طرف پشت‌بام می‌افتد یا از آن طرف.
و همچنین آدم‌هایی که همیشه از دیگران طلبکارند. یک لیست بلندبالا دارند و از همه انتظار دارند که سرویس‌های مختلفی ارائه دهند. مدام منتظر دیگران هستند و اگر یک کار کوچک برای کسی انجام دهند مدام منت می‌گذارند و طلبکارانه برخورد می‌کند، اما لطف و عنایت دیگران را زود فراموش می‌کنند.
5) نیازمند تأیید دیگران: از انتخاب یک لباس تا انتخاب رشته، انتخاب همسر و… این افراد نیاز به تأیید دیگران دارند. احتمالاً یک نفر را با خود به لباس‌فروشی می‌برند و یا اگر تنها هم باشند تصویر دیگران در ذهنشان می‌آید. «اینو بخرم مامانم چی میگه؟ دوستم چی میگه؟ فلانی چی میگه؟!» و خلاصه که به خاطر این نیاز به تأیید، معمولاً در مسیرهایی قرار می‌گیرند که خیلی انتخاب خودشان نیست.
6) عدم توانایی تغییر باور (اصرار روی مواضع): فرقی نمی‌کند که در چه حیطه‌ای باشد. مرغشان یک پا دارد! معمولاً یک لایه ی تعصب هم روی شک خود می‌کشند و هر چقدر هم برایش توضیح بدهی که مسیرش یا حرفش یا باورش اشتباه است، تندتر و مصرانه تر آن را دنبال می‌کند. و در زندگی اش بسیار دچار لجبازی می شود.
7) خود مقصر پنداری بیشازحد: مثلاً دارد با دوستش در خیابان پیاده‌روی می‌کنند، پایش به یک‌چیزی گیر می‌کند و تلو می‌خورد و ناگهان معذرت‌خواهی می‌کند! «عه!ببخشید!» خب این مسئله پیش می‌آید اینکه معذرت‌خواهی نمی‌خواهد.
در دعوای پدر و مادرش خود را مقصر می‌داند، در بد تربیت شدن برادرزاده‌اش خودش را مقصر می‌داند، در شرایط اجتماعی و فردی، در سوراخ شدن لایه اوزون! و … بیشازحد خودش را مقصر می‌پندارد. درحالی‌که ممکن است برخی موارد اصلاً و ابداً ربطی به او نداشته باشد و یا اصلاً اشتباهی نبوده که معذرت‌خواهی نیاز داشته باشد.
8) دگر مقصر پنداری بیشازحد: در اینکه در تحصیل مردود می‌شده تقصیر ندارد، در انتخاب رشته و شغل هم همین‌طور، در ماجرای عشقی و ازدواج هم که گول‌خورده(!) و اینکه پولی ندارد هم یا به خاطر ضعف پدرش است یا دیگران دزدند! خلاصه که همیشه دیگران مقصرند و ایشان هیچ‌گونه اشتباهی در زندگی مرتکب نشده. و تازه اگر مثلاً در انگلیس به دنیا آمده بود قدرش را می‌دانستند و مجسمه‌اش را می‌ساختند!این مورد نیز از ویژگیهای افراد با عزت نفس پایین است.
9) عدم تحمل رشد و پیشرفت دیگران: حسادت در این افراد که دارای عزت نفس پایینی هستند ،در حد اعلای خودش یافت می‌شود! چشمِ دیدن رشد و ترقی دیگران را ندارند. بنابراین ممکن است زیرآبشان را بزنند تا کوتاه شوند. چرا؟ چون خودشان حال بلند شدن ندارند. ممکن است بسیار هم موفق باشند ولی مدام پول و انرژی خرج کنند برای زمین زدن دیگران. خلاصه از دیدن رشد دیگران بیشتر از اینکه خوشحال شوند حالشان گرفته می‌شود.
10) خجالت، شرم و احساس گناه: یک شرم و احساس گناه سازنده داریم که موجب توبه و بازگشت می‌شود. اما یکسری احساس شرم‌ها و گناه‌ها بیخود و فقط خراب کننده ی عزت‌نفس است. فرد درباره ی خودش دچار پیش‌داوری منفی است. درنتیجه خجالتی است و حرف نمی‌زند. در دلش می‌گوید الآن این را بگویم ضایع است، فلانی چه می‌گوید؟ اصلاً شاید حرف مسخره‌ای باشد! و خلاصه آن‌قدر پیش‌داوری منفی دارد که خجالت باعث می‌شود اصلاً نتواند جایی ابراز وجود کند.
عوارض نداشتن عزت نفس
گر نگاهی عمیق و دقیق به زندگی و عادت‌های خود بیندازید، شاید متوجه جای خالی عزت نفس در زندگی خود شوید، اما دانستن این مسئله اولین گام برای بهبود عزت نفس و دست‌یابی به قدرت درونی خودتان است تا بتوانید زندگی خود را شادتر کنید.
۱. شما حتی برای زنده بودن خود هم معذرت‌خواهی می‌کنید
- اگر کسی در خیابان به شما تنه بزند، آیا شما از او معذرت‌خواهی می‌کنید؟ افرادی که عزت نفس پایینی دارند معمولا خود را مقصر می‌دانند و برای خودشان به‌اندازه‌ی کافی ارزش قائل نیستند و تقصیر تمام مشکلات و مسائل را به گردن می‌گیرند.
✳️پیشنهاد: وقتی که می‌خواهید معذرت‌خواهی کنید، به خودتان تذکر دهید که معذرت‌خواهی شما بیجاست و شما اشتباهی مرتکب نشده‌اید. مسلما در مواردی که واقعا مقصر هستید، عذرخواهی صحیح نشانه‌ی پذیرش اشتباه و بلوغ اجتماعی شماست.
۲. از نظر شما همه‌چیز به شانس بستگی دارد
- چقدر به شانس اعتقاد دارید؟ آیا دلیل همه‌ی موفقیت ها و اتقافات خوب زندگی‌تان را، فقط شانس یا لطف الهی می‌دانید؟ یا حتی کمی فراتر رفته و گاهی فکر می‌کنید که لیاقت کسب موقعیت‌های خوب فعلی‌تان را نداشته‌اید و فقط شانس آورده‌اید؟ واقعیت این است که موفقیت‌های شما حاصل دسترنج و تلاش شما هستند. هوش، استعداد و شخصیت شما نقش مهمی در پیشرفت شما بازی می‌کنند و انکار نقش خودتان در پیشرفت‌هایتان یعنی اینکه شما در مورد خودتان معقول و صادقانه قضاوت نمی‌کنید. این مسئله، خود را به صورت نپذیرفتن تعریف و تمجید یا انتقاد از دیگران نیز نشان می‌دهد.
✳️پیشنهاد: تمرین کنید تا وقتی کسی از شما تعریف می‌کند به‌جای رد کردن این تعریف، فقط از او تشکر کنید. چه اشکالی دارد که دیگران بدانند شما واقعا توانا و در کاری که انجام می‌دهید، فوق‌العاده هستید.
۳. چیزهایی می‌خرید که واقعا به آنها نیازی ندارید
- آیا هنگام خرید لباس یا لوازم دکوری منزل، دائما به اینکه دیگران چه نظری در مورد خرید شما خواهند داشت، فکر می‌کنید؟
- یا حتی بدتر، آیا رشته‌ی تحصیلی شما رشته‌ی موردتأیید و علاقه‌ی والدین شماست یا رشته‌ای را انتخاب کرده‌اید که به رؤیاهای شما نزدیک‌تر است؟ مقایسه‌ی خودتان با افراد دیگر و زندگی برای گرفتن تأیید دیگران، قاتل عزت نفس و مانع سرسخت شما برای لذت بردن از زندگی است.
✳️پیشنهاد: دست از مقایسه‌ی خود با دیگران بردارید. اگر این کار برایتان سخت است، برنامه‌ی «از آلیس بپرس» دانشگاه کلمبیا پیشنهاد می‌کند که روی شباهت‌های خود با دیگران تمرکز کنید.
۴. خودتان را پنهان می‌کنید
- آیا مردن را به هم‌اتاق بودن با کسی که از شما متنفر است، ترجیح می‌دهید؟ آیا عقاید خود را نادیده می‌گیرید و اظهارنظر نمی‌کنید تا مبادا دیگران از شما بدشان بیاید؟ دوری از بحث و تأیید بی‌مورد نظرات دیگران برای خوشایند آنها، نشانه‌ی عزت نفس پایین است.
✳️پیشنهاد: باور کنید که نظر و عقیده‌ی شما مهم و محترم است و دائم خودتان و نحوه‌ی زندگی‌تان را برای خود زیرسؤال نبرید.
۵. یک عادت عجیب و غیرعادی دارید
- شاید به کندن زخم یا جویدن ناخن عادت داشته باشید یا اینکه نسبت به موهای زائد بدن و صورت‌تان بیشازحد حساس باشید. این مشکل خودآزاری عصبی نام دارد و در افرادی که اضطراب یا عزت نفس پایین دارند، بسیار دیده می‌شود. این رفتارها یک مکانیسم مقابله با احساسات ناراحت‌کننده هستند.
✳️پیشنهاد: احساسات خود را بنویسید و برای رهایی از آنها راه دیگری بیابید. در موارد حاد، بهتر از است از یک روان‌درمانگر کمک بگیرید.
۶. از کسی متنفرید اما او را به تمام مهمانی‌هایتان دعوت می‌کنید
- افراد با عزت نفس پایین معمولا بیشازحد درگیر و نگران نظر دیگران هستند. این افراد به‌صورت افراطی به‌دنبال حفظ صلح هستند. شاید تحمل کسی که از شما نفرت دارد در کنار خودتان آسان‌تر از مقابله با رفتار نادرست آن فرد یا حذف او از زندگی‌تان به‌نظر برسد.
✳️پیشنهاد: برخی ماجراها را بیش از آنچه هستند برای خودتان بزرگ نکنید. فکر نکنید که همه برای ابد از شما متنفر خواهند شد و دوستی برایتان نخواهد ماند. دعوت نکردن کسی که با او راحت نیستید به مهمانی، فاجعه‌ی بزرگی نیست. خیلی ساده، او را دعوت نکنید.
۷. بیشتر از دوران کودکی‌تان چرت می‌زنید
- عزت نفس پایین عوارض و تأثیرات منفی زیادی مثل خستگی روی فیزیک بدن دارد. زمانی که کارهای زیادی برای انجام دادن دارید، خواب یک روش فرار به حساب می‌آید. تمایل افراطی به خواب ممکن است از نشانه های افسردگی باشد.
✳️پیشنهاد: با یک مشاور صحبت کنید تا اثرات منفی عزت نفس پایین را در زندگی خود به حداقل برسانید. همچنین می‌توانید با تغذیه مناسب، خواب کافی در شب و ورزش، انرژی خود را افزایش دهید.
۸. در روابط زناشویی عجول هستید
- ممکن است این رفتار شما نشانه‌ای از نداشتن اعتماد به نفس باشد، چراکه پیش خود فکر می‌کنید همسرتان لذت چندانی از بودن با شما نمی‌برد. افراد با عزت نفس پایین معمولا روابط عجولانه‌ای دارند و به‌دلیل اینکه احساس خوبی نسبت به خودشان ندارند، آن‌طور که باید با شریک‌شان راحت نیستند.
✳️پیشنهاد: با همسرتان بدون رودربایستی، در مورد انتظاراتش صحبت کنید و از علایق و نظرات او مطلع شوید.
۹. بی‌دلیل تلفن همراه خود را چک می‌کنید
- آیا زمانی که در یک مهمانی تنها می‌مانید، به‌جای صحبت با اطرافیان، سراغ گوشی خود می‌روید و مدام پیام‌های خود را چک می‌کنید؟ شاید حوصله‌تان سررفته باشد یا اینکه آن‌قدری اعتماد به نفس ندارید که بدانید دیگران مشتاق صحبت با شما هستند و از صحبت با شما خسته نمی‌شوند. ضعف مهارت‌های اجتماعی از نشانه‌های بارز نداشتن عزت نفس است.
✳️پیشنهاد: در مهمانی به‌دنبال افراد آشنا بگردید یا کنار کسانی بنشینید که برای صحبت با آنها راحت هستید. کسانی را برای هم‌صحبتی پیدا کنید که مثل شما تنها هستند. می‌توانید در بحث‌های گروهی شرکت کنید؛ شرکت در چنین جمع‌هایی معمولا آسان‌تر از صحبت تنها و رودررو با یک فرد خاص است.
۱۰. دروغ‌های عجیب و احمقانه می‌گویید
- شاید دوست دارید اوضاع را آرام نگه دارید یا گاهی حقیقت به نظرتان چندان جالب نیست و ترجیح می‌دهید کمی دروغ مصلحتی به آن اضافه کنید و بعد از آن به‌احتمال زیاد خودتان را به‌خاطر دروغی که گفته‌اید سرزنش می‌کنید. طبق مطالعات، این مورد رفتاری رایج در افرادی است که عزت نفس پایینی دارند. این افراد معمولا برای گرفتن تأیید دیگران، خود واقعی‌شان را پنهان می‌کنند و دست به تظاهر می‌زنند.
✳️پیشنهاد: شجاعانه عین حقیقت را بگویید و خودتان باشید، در این‌صورت دیگران از شما متنفر نخواهند شد. چه‌بسا حقیقت‌گویی و صداقت شما، باعث افزایش محبوبیت شما شود.
۱۱. نمی‌توانید غذا انتخاب کنید
- «چی میل داری؟ نمی‌دونم هرچی شما سفارش بدی!»، سناریوی رایجی است که طرف دوم آن معمولا فردی است که به‌دلیل عزت نفس پایین از اتخاذ ساده‌ترین تصمیم‌ها نیز ترس و ابا دارد. چنین افرادی بعد از اینکه در مورد مسئله‌ای تصمیم می‌گیرند ممکن است بارها و بارها تصمیم خود را تغییر بدهند.
✳️پیشنهاد: با قاطعیت به خودتان بگویید «دنیا به آخر نمی‌رسد اگر فردی که همراه من است غذای موردنظر من را دوست نداشته باشد.»
افراد با عزت نفس پایین چه ویژگی‌هایی دارند؟
افکاری وجود دارند که عزت نفس شما را تا حد زیادی پایین می‌آورند اما شما می‌توانید با انجام کارهای ساده، از این افکار دوری کنید و راهی برای درمان عزت نفس پایین بیابید.
مطالعات نشان می‌دهد که عزت نفس پایین و تصویر ضعیف از خودمان باعث مشکلات زیادی برای‌مان می‌شود و می‌تواند همه‌چیز را تحت‌تأثیر قرار دهد. در ادامه، رایج‌ترین دلایل عزت نفس پایین را بررسی می‌کنیم و برای مقابله با آنها و درمان عزت نفس پایین راه‌حل‌هایی ارائه می‌کنیم.
